Felsefe

Çok istememe rağmen aile bireylerimden birinin ani rahatsızlanması nedeniyle düzenlenen panele gelemedim. Henüz videosu veya konuşmaların yazılı çıktıları yayınlanmadığından; tartışmanın konu başlıkları ve katılımcıların yorumları dışında anlatılmak istenen meram hakkında henüz elimde hiçbir veri yok. Ama yapılan yorumlarda, doğru- yanlış, haklı- haksız “küçük burjuva” feveranları gırla gidiyor. Buna hiç şaşırmadım. Bu “küçük burjuva” meselesi bir asırlık Türk solunun en netameli, en çok konuşulan konularındandır. Ama hep bir damgalama ve suçlama tamlaması olmuştur. Yüz yıllık tarihin içinde vücut bulmuş, tüm sol parti ve hareketlerin istisnasız hepsinin merkez yöneticileri ve hemen bir altı kadrolarının da tümü küçük burjuva kökenlidir. Önemli olan köken değil ideolojik, siyasi bilinç, irade ve davranış, tutum, söylemsel ve edimsel faaliyetlerin niteliğidir. Üzerinde çok konuşulur da geçmiş Türk solunun o yöneticileri; Sayın Akif AKALIN‘ın verdiği kaynaklar üzerinden o genişlikte ve derinlikte analiz çalışmaları yapmadıkları gibi, alt kadrolarının eğitim ve çalışma guruplarında da bu minvalde çalışma yaptırmamışlardır. Öğrenmek isteyen okur araştırır öğrenir ve bir fikir sahibi olur. Akalın’ın yaptığı kılavuzluk tam yerinedir. Kendilerine teşekkürler.

Bir anlık da olsa beynimizde, ruhumuzda, irademizde taşıyıp anlamlandırdığımız küçük burjuvayı - proletaryayı bir yana bırakalım. Küresel kapitalizmin çarkları kendini fiilen inkâr etmeden 20. YY’ın  son çeyreğinde  son derece hızlı dönüyor, bu döngü fasit bir daire de değil. Elli yıl sonra sanayi üretiminin bantlarında çalışan emekçi kardeşlerimizin yerini belki de %80 oranında robotlar alacak. Üretim ekonomilerini yerinde gözlemeyenler için bu durum biraz zor algılanır. Ama gezdim, gördüm biliyorum, Avrupa ve Asya’da devasa vasıflı çelik üreten fabrikaların üretim hatlarında çalışan insan sayısı neredeyse (0) sıfır. Kontrol laboratuvarlarında da 15-16 yıl eğitimli, mürekkep yalamış ve uygulamalar yaparak uzmanlaşmış “proleterler” çalışıyor. (Bunlar en yeni teknolojiyi kullanan firmalardır. Hepsi bu durumda değildir.)

Türkiye’de bugün 6000 çalışan ile 300 000 Ad./yıl otomobil üreten fabrikalarda 15 yıl sonra 2500-3000 emekçi çalışacak. Bir de şunu akıldan çıkarmayalım. Birkaç iyi okulun mezunları dışında -onların iyileri de daha öğrenciliğinde kapışılıyor- mühendis diplomalı gençler 2000 TL ücret ile ortalama 44 iş başvurusu sonrası bir işe başlayabiliyor. Binlercesi boş geziyor.

Birkaç on yıl önceydi, Almanya’da bir otomobil yan sanayii fabrikasına eğitim için gittiğimde fabrika yeni yeni otomasyona geçiyordu. Makinelerden çıkan yarı mamul ürünleri bir sonraki proses istasyonuna taşıyan bir robotun önüne geçip durdurmam sonrası -bir tür oyun oynamıştım- robotun sireni bağırmaya başlıyordu. Makine operatörü sınıf bilinçli sosyalist BRANT    “Heeeey Turko HANS’ı çok sevdin, ona iyi bak. O da senin gibi komünist, ben sosyalistim” demişti. O zamanlarda 200 kişi çalışan fabrika bir beş yıl sonra 50 kişi çalışır duruma dönüştü.

ABD’de yayınlanan araştırmalar, 15 yıl içinde sınai üretimde istihdam edilenlerin yerini robotlar alacak ve çalışan iş gücünün % 25 işsiz kalacak veya iş değiştirecek, diyor. Daha yeni TV haberlerinde vardı: “Japonya’da 2035 yılına kadar sanayide fiili çalışan insan unsurunun %25’nin yerini robotlar alacak.” Almanya’da Adidas, üretim hatlarında hiçbir canlının olmadığı fabrikasını 2018’de devreye alıyor. Avrupa’da küresel tekelci kapitalistlerin temsilcileri sanayide robotların artması sonrası çalışacak iş bulamayan işçilere robot tazminat veya düzenli olarak robot maaşı ödemeyi tartışıyor. ABD’nin yeni başkanı, Toyota’ya, Meksika’daki fabrikanı sök buraya getir, yoksa çok büyük kapı vergisi alacağım, diyor.

Şimdi benim de söyleyecek sözüm var diyenlerin toplandığı bir panelde konuşmacının biri diğer bir konuşmacıyı, K. A.’da gördüğü “kendini dünyanın merkezine koyması, öznelliğini mutlaklaştırması, nesnellik olarak göstermesi” gibi kavramlarla eleştiriyor. Bu ne deha ürünü bireysel, siyasi, ideolojik, edebi kişilik tanımlamasıdır. Kaan’ı 40 yıldır tanımasam, ya kimmiş bu adam diyeceğim. Küçük burjuvaymış... Kaan G.Kore’deki o çelik fabrikasında mühendis olarak çalışıyor olsa minimum 100.000 dolar/yıl maaş alıyor olurdu. İşinden istifa etse, bugün yaptığı gibi çalıştığı alanlarda emek verip, göz nuru döktüğü konularda çalışıp değer üreteceğim dese, yine onu küçük burjuva olarak mı tanımlardık? Yoksa onu küresel kapitalizmin üretim ilişkilerinin yarattığı yeni işçi sınıfının bir bireyi olarak mı tanımlardık?

Kaan’ın ilk kitabını yayınladıktan sonra ve diğerlerini yayınlar yayınlanmaz alıp okudum. Kendilerini de 1977’den beri tanırım ve kitapları üzerinden hep takip etmeye çalıştım. İnsan BU sitesindeki bir yazısı üzerine kendilerine bir mektup yazdım. Gecen yıl bu aylarda da Düzce’de misafirleri oldum. Bu güzide iki insanla hayatımın son yıllardaki en mutlu birkaç gününü yaşadım. Zatıâlileri bu topraklar için son derece kıymet bir değerdir. Neye göre, hangi referans kıstaslara göre küçük burjuva? Marksizm’e bilimsel eleştirel gözle baktığından, artık Marksist olmadığını söylemesinden dolayı mı küçük burjuva? Yazdığı romanlar küçük burjuva ruhunu arşa mı çıkarıyor? Bilimsel içerik taşıyan kitapları birer safsata mı? Yoksa çok saygı duyup takdir ettiğim İlknur hanımefendi ile yaşamları Artların bohem salonlarında mı geçiriyorlar? Her şart altında yarattıkları zamanlarla fedakârca sosyal sorumluluk çalışmalarında emek ve gerektiğinde ciddi paralar harcayarak faaliyet yürütmeleri, halkın bilfiil içinde yaşamaları bilinçli bir tercihleri değil mi?  Gümbür, gümbür yükselen devrimci işçi ve halk hareketleri var da onlar mı desteklemiyor, içinde yer almıyorlar? İşçi sınıfının siyasal organları, sendikaları, derneklerinden, yahu siz yanlış düşünüyorsunuz ve bizim hareketimize zarar veren savlar ileri sürüyorsunuz diyen oldu da, onlar mı karşılarına çıkıp inandıklarını ve doğru bildiklerini anlatmadılar? Ha unutuyordum, en son sitede bir kısmını yayınladığı yeni romanı mı küçük burjuva edebiyatının tipik bir örneği?

Toplumların yaşamında büyük teknolojik gelişimler her çağda yeni kültürler yaratmıştır. Facebook vb. iletişim alanları, sosyal medya yeni ve bireysel bir kültür oluşturmuştur. Bu alanın alametifarikaları, çıktıları üzerinden insana dair sorular sorup bir şeyler yazmak mı küçük burjuva edebiyatı?

Kaan ARSLANOĞLU 25 yıla varan çalışmalarının ürünü kitaplarıyla ve yazılarıyla önümüze yeni bir ufuk açıyor. Kaan, çeyrek ömürdür deryanın karanlık dehlizlerine dalıyor. Eyy ahali, bakın ben meselelerin şu, bu yanlarını da gördüm. Gelin ortaklaşalım, birlikte dalalım, sizler de mutlaka farkı şeyler ve farklı yanlar görürsünüz. Bakmasını unuttuğumuz an öldüğümüz andır. Bakmaksak göremeyiz diyor. 

Neymiş “kendini dünyanın merkezine koyan küçük burjuvaymış.” Geçiniz bunları. Yorumları okuyunca Erasmus’un DELİLİĞE ÖVGÜ’sünden bir bölüm aklıma geldi, en son yirmi yıl önce okumuştum. Mealen “onlar erguvana bürünmüş bukalemuna benzerler, ne yaparlarsa yapsınlar tüm suratlarına rağmen kendilerini saklayamazlar... Sandukalarının bir yerinden hep küçük bir kulak ucu görünür” diyordu. İnsanoğlu bir garip varlıktır. Kendi durumlarını kurtaracak bir şeyler bulur ve bencil ruhlarını rahatlatırlar. Hoyratça ve hiçbir ahlaki, bilimsel ruhu olmayan eleştiriler düzmek yerine kendileri bir şey yapsınlar. Bir süreliğine edebiyat eleştirmenliğini bıraksınlar. Atlayıp arabalarına işçi semtlerinin yolunu tutsunlar, kahvelerine gitsinler, bir müddet sonra sınıf bilinçli, yarı bilinçli ya da sıradan birçok işçi dostları olur. Onlarla yesinler içsinler fark yaratacaklar ve çok farklı şeyler öğreneceklerdir. Sığ sularda veya yüksek dalgalarda biraz sörf yapsınlar. Bu faaliyetlerinden de edebi eserler çıkarsınlar, belki devrimci edebiyata katkı yapmış olurlar. İşte o zaman Sayın Taylan KARA piyasa edebiyatının sefaleti üzerine o müthiş makaleler yerine; sınıfın devrimci edebiyatı üzerine en az o yazılar kadar, hatta daha bilimsel ve daha ufuk açıcı yazılar kaleme alacaktır. Bundan adım gibi eminim.

Türkiye’de mücadele halinde düzen değişikliği isteyen devrimci İşçi-Halk hareketi var mı? Dünyada var mı? 30 yıl önce Almanya’da Metal işçileri sendikasının, Maden sendikasının yöneticileri, temsilcileri sosyal demokrat partinin yöneticileri yerel parlamentosunun üyeleriydi, şimdilerde o sendikalarını yöneticileri CDU üyesi. Diyelim ki onlar işçi aristokratı. İyi tamam da niye?

Fransa’da otomobil fabrikalarında çalışan işçi sınıfının neredeyse %30’unu maaşlarını taşerondan alan işçiler oluşturuyor. Fazla mesai, düşük ücret cabası. Beyaz yakalı mühendis istihdamında da taşeronlaşma hızla artıyor. Bu durum İspanyada daha yüksek. Daha önce -ki işinde uzman mühendis- bunlar firmaların devamlı kadrolarında çalışırlarken işlerini kaybedip proje süresinin bitimine kadar olan süresi belli sözleşmeyle taşeron mühendislik şirketlerinde çalışan  güççük burjuva beyaz yakalı işçiler... Pedamos’un mitinglerinde de en önde, en çok bunlar ses çıkarıyor…

Bu sitede yayınlanan bir söyleşi haberinde Marksist bir Alman Profesör “Avrupa’da şimdilerde devrimci bir durum yok, yapılacak bir şey de yok diyordu.”

Marks Kapitalist üretim ilişkilerinde yaratılan tüm artı değerin kaynağının ödenmemiş işçi emeği olduğunu, teknolojinin ilerlemesiyle birlikte üretim sürecinde makinelerin giderek artan oranda emeğin yerini alacağını ve böylece artı değerin biricik kaynağı olan işçi emeğinin kapitalistler tarafından imha edileceğini, bunun kapitalizmin sonunu getireceğini, ekonomik sistemin açlığa mahkûm ettiği işçi sınıfı tarafından bir ihtilal ile yıkılacağını söyler. Teknolojik gelişmeler bugün isterlerse birçok endüstriyel sektörde işçi emeği kullanmadan çok daha yoğun üretim yapabilmeyi olanaklı kılıyor. Marksistler de hep kapitalizmin müzmin krizinden bahsediyor. Ama şu dokuz canlı kapitalizm her devrevi krizinden güçlenerek çıkıyor. Marksistlerimiz de omuzlarına başka sınıf ve katmanları da kurtarma yükü yüklenmiş devrimci işçi sınıfı öncülüğünde sosyalist devrimi bir türlü yapamıyorlar. Ben de işçi sınıfının üretimden gelen gücünün önemine inanıyorum ve inadına sosyalizm de diyorum. Ama nasıl bir sosyalizm? Ayrı bir mesele. Şimdilik burada keselim.

Türkiye’de 15 milyon sigortalı çalışan var. Sendikalı işçi sayısı 2 milyonu bulmuyor. Bunların 900 bin küsuru Türk İş te, yaklaşık 400 bini Hak İş te, 150 bin kadarı da DİSK te örgütlü. Memur sendikalarının üye sayıları da yaklaşık olarak: MEMUR SEN 1 milyonun üzerinde, KAMU SEN 400 bin, KESK 200 bin üyeye sahip.

İşçiler sessiz, memurlar sessiz. Her yan gül çiçek gülistan. Marksist devrimciler de tatilde “Devrimci Durum”un oluşmasını bekliyor. Geçen yıl Bursa’dan başlayan işçilerin sendikal mücadelesi bir burun kaldırdı ve bitti. Niye? Neler oldu? Mesela o mücadelede atılan 1000 küsur işçinin şu sıralar yaşadıkları hayatlarından bir devrimci edebiyat çıkar mı? Onlarla tanışıp çıkarmak isteyenlere yardımcı olabilirim.

Bırakalım bu vıdı vıdıları, gıdı gıdıları, mırınları, kırınları. Koklarcalar, koşarcalar olalım. Koşan adamlar olalım. Bir adama koş dersin, ayakkabı der. Verirsin, eşofman lazım der, onu da verirsin idman yapmak gerekiyor, der. Ne duruyorsun yap o zaman dersin... Bir diğerine koş dersin ayakkabıyı bulur, eşofmanı temin eder, idmanını düzenli yapar. Yarış günü gelir koşar ve derece yapar. Çalıştım koştum derece yaptım derse amatördür. Koştum verin hakkımı derse profesyoneldir. İster amatör, ister profesyonel olalım, ama koşan adam olalım. Bu ifadede koşan adam önemli bir değerdir. Mırın kırın yapansa külfet.

Bu sitede yazı ve yorumları ürerinden çok saygı duyduğum koşan adamlar var. Kaan eski dostum onu saymıyorum. Kendilerine sonsuz saygı duyduğum yazılarını büyük dikkatle okuduğum Sayın Taylan KARA, bir kutup yıldızı gibi ışıklar saçan – benden yaşça büyük müdür bilemiyorum. Abi diyesim gelen Akif AKALIN, Mete DEMİRTÜRK, Yusuf BODUR, Sırrı KAZDAL, Ç. rumuzlu vatandaş, Hürriyet YAŞAR, öykülerini çok beğendiğim M. Aytaç YILMAZ -yazmaya devam kardeş, bu Ülkenin sıradan vatandaşlarının yaşamlarından müthiş hikâyeler çıkar. Sen de yazdıkça ustalaşacaksın, devam. Sen yazdıkça okuyan bizler de onların hayatlarına imgelemde ulaşacağız.— Birde A.Y.A. Bu kadar geniş bilgiye, birçok bilimsel disipline bu kadar hâkimiyet için sanırım her gün an az bir kitap okunması gerekir. Bence bu adam bunu yapıyordur. Harbiliği, dobra, dobralığı benim gözümde her şeyin üzerindedir. Tabii bu toplantıyı organize deden Sayın Mehmet HARMA’yı unutamayız. Hepsine bil cümle özümden selamlar, saygılar.

Bırakalım o ocu, bu Burcu yu, söyleyecek sözü olan söylesin. Saygıyı, sevgiyi, alçak gönüllülüğü iğdiş etmeyelim. Dünya dönmeye devam ediyor, bizler de birbirimizden öğrenmeye devam edelim.

Saygılarımla.

H. ÜNSAL

Not. İnsan Bu’da aynı rumuzla birkaç yazı yazdım. Bu yazıda da adı sanı belli bir kişiye eleştiride bulundum. Adım Rasim Ali. Rumuz imza ile eleştiri yazmak etik olmuyor diyenler olabilir. Bunu gidermek için editörlerden bu yazımı yayınlarlarsa bir resmimi de koymalarını rica ediyorum. Yazmaya devam edersem H. ÜNSAL imzasını kullanmaya devam edeceğimi de belirtirim.