Felsefe

                           Özgür Keşaplı Didrickson için… Bu yazı, önerisi üzerine yazıldı…

İnsan doğası, özü diye bir şey yoktur… İnsan kendi yarattığı üretim sürecinin… ekonomik-sosyal ilişkilerin… Bunların oluşturduğu kültürün eseridir… Bu ilişkiler ve maddi koşullar değiştikçe, insanın özü, doğası da temelden değişir… diyenler… Eski model aydınlanmacılar, eski ve yeni model Marksistler… Anarşistler vb. ayrı ayrı dinsel inanışları, tarikatları temsil ederler.

İnsan kitlelerine ve tek tek insanlara, içinde bulundukları çevrenin maddi ve kültürel, manevi ortamının elbette önemli etkileri bulunur. Çağlar değişir, toplumlar değişir, insanlar çeşitlidir, tek tek insanlar da sürekli her bakımdan değişir. Aydınlanmacılar, pozitivistler, hatta ilk Mısır-Hind-Yunan vb. den bu yana düşünürler ve bilginler… Sonra da Marx, Marksistler, bunların yasalarını ortaya koymuş, bilgimizin ufkunu genişletmişlerdir… Amma… Sonra insanı anlama ve anlatmada gerici konuma düşmüşlerdir.

Evrimbilim, genetik yasaları, tüm bunların altında en temel, en dip, en belirleyici yasalardır. Ortalama 200 bin yıl önce bugünkü insan oluşmuştur. Ve o tarihten beri temel fizyonomisi, fizyolojisi ne kadar değişmiş ve çeşitlenmişse, temel akli, ruhi özellikleri, kişiliği de o oranda değişip çeşitlenmiştir. Başka deyişle özüne, doğasına dönük pek az oranda gelişim yaşamıştır.

İnsan zekası ham gücü bakımından, evrimle, “doğal seçilimle” 200 bin yıl önce nasıl birden bire bir mutasyonu takiben ortaya çıkmışsa, ufak tefek değişimler dışında yine aynı yerdedir. Evrim bilimi böyle getiriyor.

KENDİNE EVRİMCİLER

Ne var ki, çıkar için evrimcilik de kendine Müslümanlık gibi almış yürümüş... Ateistler komünistler, sahte aydınlanmacılar vb..  dindarlara karşı evrim bilimi bir sopa gibi iştahla kullanırlarken… Yaratılış inancını bu sopayla dürtüp dururlarken .. İnsan yaratılmadı, hayvan, hatta bitki kardeşlerinden evrile evrile bu aşamaya geldi… Dünya tarihine göre çok çok yeni bir zamanda ortaya çıktı.. derken… Pek keyiflidirler de… “İşte tam da bundan dolayı insan aklı, insan soyu, hayvan kardeşleriyle pek çok ortak nokta gösterir dendi mi…” “Bu temel özelliklerin çoğunu istese de değiştiremez” sonucu gösterildi mi… Ellerinde asa değil, yılan varmış gibi aynı bilimi yere fırlatmakta ve…

Doğalarının çağrısına uyup… İnançlarına sarılıp… Kendilerini kutsayarak… Şöyle lafları dua etmektedirler hemencik: Haşaa! Irkçılık bizden uzak dursun… Kutsal insanlık, yüce Marksizm uğruna… Bu ne günah, be ne faşist, idealist lakırdılar… Hiç insan değişmez olur muymuş! En yüce kata çıkacak seçilmiş yaratık odur! Ki bu uygarlığı, teknolojiyi, kültürü yaratmış… Sosyalizmi kurmuş… Kim bilir ne komünizmler, ne muazzam cumhuriyetler, ne özgür hürriyetler görecektir… Ameeen!

Sosyal-Darwinciler evrim bilimi ırkçılıklarına malzeme etti diye evrimi savunmuyor musunuz siz? Maymuna kadar iyiydi tatlı tatlı yerken, insana özel sonuçları acı acı çıkarken mi faşist oldu? Darwin’in bizzat kendi ırkçıydı, Asyalı ve Türk düşmanıydı. Bilim insanlarının sosyal görüşleri ayrı ele alınmalı, ortaya koydukları nesnel bulgular ayrı… Einstein ve öteki nükleer fizikçiler… Birçoğu sosyal bakımdan pek değerli olabilirler… Yarattıkları aygıt ise yüz binlerce Japon çocuğu, kadını, sivili öldürdü. Bilimde nesnel bulgular ve bunlardan çıkarımlar önemlidir. Sizin üfürükten ideolojik saplantılarınız ise bunun dinsel yorumlarıdır en çok. İnançlarınıza mı dokandı?

Oysa sonuçta.. dümdüz.. hayvan kardeşlerimize akla ziyan derecede gaddarca davranıp, sonunda da kesip yiyen doymak bilmez yaratıklarız. Hatta bu çağda bile insan kardeşlerimizin etini yiyip, bir de bunu ekranlardan gösterenlerimiz vardır ki, doğrudan hayvan eti yiyen doğamızın çok doğal dışa vurumudur. Ve de aşağılık savaşlar bir gün bile eksik olmamıştır şu dünyadan. Cinayet, tecavüz, işkence… en gelişmiş ülkelerde bile azalmamıştır. 50 bin yıl önce, 5 bin yıl önce dünya nüfusunun kaçta kaçı katliamlardan payını alıyorsa, son 50  yılda oran aynıdır. Ve hatta bu oran daha da yükselmiştir.

İnsan zekası 200 bin yıl önce hayvan kardeşlerinden birkaç tık önde bir çoklu zeka olarak ortaya çıkmıştır. Bu çoklu zekayı kabaca üçe ayırıyor günümüz evrimci psikologları: Teknik zeka, sosyal zeka, dil zekası… Dil zekası ve teknik zeka başlangıçtan itibaren görece yüksek oluşmuş, sosyal zeka ise başlangıçtan beri görece hayli düşük zuhur etmiştir.

İşte bugün bile bitmeyen büyük ve ağır insanlık sorunlarının temelinde bu sosyal geri zekalılığı yatmaktadır. Yarattığı yüksek teknolojiyi kısmen kendi yararına kullanmakta, ama onu denetleyebilecek bir sosyal zekası bulunmadığından, aynı teknoloji dönüp kendini vurmaktadır. Örnek mi… Sayısız… Savaş sanayiinin, nükleer silahların kıyımı alabildiğine artırması… Çılgınlaşan şehirleşmenin, depresyon ve intiharlardaki artışla, çevre kirliliğiyle, kanserler, kalp krizleriyle ölüm olup üstümüze yağması… Her yıl artan iş ve ulaşım kazaları… vb… Teknoloji ve iletişim sağanağı sosyal zekayı daha da düşürmektedir. 

İnanç insan doğasına yapışıktır. Dinsellik en geneliyle tüm insanlığa özgüdür ve kültürden çok biyolojik miras ürünüdür...​

Gerçi semavi büyük dinlerin kökü beş bin yılı ancak bulur ama, ilkel insanda maddi ya da maddi olmayan güçlere tapınma ya da onlardan medet umma, ruh inancı, animizm (cansız maddiyatta ruh-can görme inancı) on binlerce yıllıktır. Tarih öncesi sınıfsız toplumlarda güçlü bir inanç geleneği bulunduğuna dair sayısız kanıt sunulmaktadır.

Ve dinler ve milliyetler insanlığın temel iki değişmez yapı taşıdır. İnsanlığa zararları, ortaya çıkardıkları savaşlar başta olmak üzere… korkunçtur. Ancak yararları da bir o kadar güçlüdür…

İnsana içkindir, doğaldırlar, doğal ihtiyaçları karşılarlar, çok zarar verirler, ama daha çok yarar sağladıkları için ayakta kalırlar.

Evrim insanlığı bu yönde seçmiştir.

İnsanlık 200 bin yıl boyunca iyi veya kötü bu doğal yapısı sayesinde ayakta kalabilmiş, soyunu sürdürebilmiştir.

İnsanda inanç evrimsel yapısı, ruh inancından, animizmden bile önceldir. Rüyalar kadar eskidir. Hayatta kalabilmek için… Tehlikeyi… Dokunmadan, görmeden… Sezinleyebiliyor musun? Sadece duyarak… Hatta duymadan… Duyduğunu sanarak… Gördüğünü sanarak… Rüyada gördüğünü gerçek sayarak… Bir şey sezinledin… Bir his… Henüz görmedin… Duymadın bile… Kaçarsan avından olursun… İki gün daha aç kalırsın… Ya çalının ardında kıpırdadığını sandığın şey?… “Çıksın ortaya, sonra icabına bakarız” dedin ve aslan çıktı… Şansın çok zayıf. “Dur bakalım, gerçekçi olalım” diyen, sadece gördüğüne, tuttuğuna inanan “gerçekçi” ataların hep aslanlara yem oldu, bataklıklarda boğuldu. Rüyasında görüp o çalıdan uzak duran yaşadı… Din kültürü böyle böyle genetiğe işledi. Doğal seçilimle… Evrim yasalarıyla. İnsan oluşmadan bile önce… Böyle seçildi… Sezgilerine önem veren inançlı insanı evrim seçti…

Bunlar yakın tarihlerde pek çok simulasyon deneyleriyle de doğrulandı.

Tabii ki çok karmaşık insan doğasında sadece inanç özelliği yoktur. Sorgulayıcılık da vardır, merak da vardır. İnsanda eşitlikçi, adaletli bir yan da vardır. Hayli de güçlüdür. Gaddar ve haksız bir yan da vardır. Ötekinden de güçlüdür. Kimi insanda bazı özellikler, kimisinde başka diğerleri baskındır. Ama her insanda her özellik vardır.

Takım taraftarlığı, fanatik siyasetçilik, lider kültü, lidere tapınma, ideolojik saplantılar, uğur inancı, fal baktırma, insanlar veya olaylar hakkındaki sanı ve tahminlerimize gerçek muamelesi yapma, astroloji, boş umutlara kapılma, aidiyet duyguları, bunlara ilişkin söylem ve ritüeller vs. vs. hepsi inanç karakterimizle doğrudan veya dolaylı bağlantılı insani ruhsal özelliklerimizdir.

Evrimciliği insana kadar getirip orada bırakma, sol umut edebiyatı, ışıklar içinde uyu temennileri (benim için böyle diyeni mezardan kalkar marizlerim vallahi.. Işıkta bir dakika bile uyuyamam..), komünizm denen sözde bilimsel sosyalizm… Bunların hepsi itikat mahsulüdür. Ben şu ana dek itikatsiz tek bir insana rastlamadım.  

Türkiye solunda konuya daha evrimci psikolojinin ortaya çıkmadığı yıllarda, çok benzer bir açıklama getiren, en doğru yaklaşan Hikmet Kıvılcımlı olmuştur. Halkla bağ kurmuş ya da kurmak isteyen dünyadaki tüm sol hareketlerin kendiliğinden bir insan doğası kavrayışı gelişmiştir. Bolşeviklerin tutumu, Atatürk’ün tutumu bundan güçlü izler taşır. Küba’nın bugünkü tutumu başka bir olumlu örnektir. Cani Stalin bile 2. Büyük Savaş’ta konuya akılla yaklaşmıştır.

Halkla bağ kurma kaygısı taşımayan aydınlar, solcular ise kendi gelişmemiş doğalarına bakmadan insan doğasını küçümsemişler, dindarlığı ise aşağılamışlardır.  Konuya bizim gibi bilimsel yaklaşmaya çalışanları, kendi yobazlıklarına bakmadan dinciliğe taviz  vermekle suçlamışlardır. Kitaplarımızı gözlerden gizlemek, başaramadılar mı karalamak için uğraşmışlardır…

Laiklik tabii ki insanlığın en önemli kazanımlarından, en temel doğrularından biridir. Onda tartışma, ödün yok. Ne devlet karışmalı insanların inancına, ne çoğunluktaki başka inanç sahipleri. Devlet inançlar karşısında tarafsız olmalı. Dahası, çoğunluk baskısını defetmeli. Ey sünni çoğunluk… Aleviler ve komünistler geldi, kendi şeriatlarını devlet dini yaptı, sizi de köşeye sıkıştırdı… İster miydiniz!

Halkı umursamayan okumuşlar! Size bir şey demiyorum.

Kaan Arslanoğlu

Konuyla ilgili görüşlerimin temellendiği kitaplarım

Yanılmanın Gerçekliği

Politik Psikiyatri

Evrim Açısından Devrim

Ya da doğrudan en son bilimsel bulguların sergilendiği:

Evrimci Açıdan Din Psikoloji Siyaset