Öykü

1.

-Hadi kalk bayram namazına gidelim.

- Gelmek istemiyorum.

- O da niye!

-Bayramlığım yok, üç senedir aynı şeyleri giyiyorum, ne bileyim, utanıyorum.

-Hırsızlık, arsızlık, namussuzluk mu yaptık ki utanıyorsun.

- Ne alakası var, çocuklar laf ediyor, hep bir ağız dalga geçiyorlar, soru üstüne soru.

- Ee ne olmuş yani, takma kafana.

- Demesi kolay, üstleri başları pırıl pırıl, keyifleri gıcır.

- Tamam, söz, alacağım.

- Ne zaman?

- En kısa zamanda.

- Off baba yine aynı teraneler.

- Tamam, hadi kalk tembellik etme, zaten gittiğimiz bir bayram namazı var.

- En arka safta kılarım namazı ona göre, biter bitmez de kaçarım, tekbirleri beklemem.

- Tamam, istediğin gibi olsun.

Namaz biter bitmez babamı beklemeden kaçtım camiden. Oh be kimsecikler görmedi diyerek, telaşlı adımlarla arşınladım, henüz daha bayram tenhalığını soluklayan sokakları.

Evin en arka odasındaki yalnızca kendim ve hayallerimin sığabildiği ceviz sandığın arkasına saklanıp yarı ağlamaklı, yarı sitemkâr sesimle anneme ben evde yokum diye  tembihlediğimde, her sene mecburi tekerrür eden dışarı çıkma yasağım başlamıştı. Bu gönüllü mahpuslukta  hüzünleniyor, iç çekerek, hıçkırarak , sümkürerek ağlıyor, bütün bu yaşananları unutmak maklsadıyla göz kapaklarımı birbirine sımsıkı kenetlediğimde ise, bu bayram sana ne alındı sorusuyla başlayıp, cevaplanmaya bile cesaret edilemediği için, ben bayramları sevmem kandırmacısıyla sonlanan nutuklar atıyordum. 

Mahalledeki çocuklardan kaçtığım halde kulağım sokaktaki seslerdeydi. Birbirine karışan, susan, ani bir ivmelenmeyle haykırışa dönen sesler baş hizamdaki pencere camına çarptığında, hiç de arzu etmediği bir çığlık bombardımanına maruz kalan ben, dünyadaki yegâne dert ortağım ceviz sandığın arkasında, anne karnındaki cenin misali şekilden şekle girerken, bozukluklarımı hapsettiğim paslı kumbaramla, bayramlık almaya yetmedi diye çetin kavgalara tutuşuyordum. Pis kumbara! Hain kumbara!

Henüz daha neticeye bağlanmamış bu iç hesaplaşmalarla kıyasıya mücadele ederken her şey seyrinde gidiyordu ta ki beter Meryem gelene dek. Annesiyle bayram görmesine gelmişlerdi nerden geldilerse. Misafir odasında biraz oyalandıktan sonra, herkesin kendi hayal âlemine daldığı bir anda, üstüne vazifeymiş gibi evin en dipteki odasına geldi. Meraklı gözlerle odaya göz atıp sandığın arkasında beni görür görmez avazı çıktığınca bağırdı. Rıdvan burada, ceviz sandığın arkasında. Henüz daha ayak sesini duymamış olmanın şaşkınlığını bile üzerimden atamamışken, kaybettiği bir oyuncağı şans eseri bulmuş bir çocuk edasıyla, kulak tırmalayan çığlığına devam etti. Dur, sus anlamadı. Bütün planlarımı alt üst eden bu patavatsızlığı yetmiyormuş gibi işi gücü bırakıp, koşar adım sokaktaki çocuklara yetiştirdi haberi.

Rıdvan evde, vallahi gördüm, sandığın arkasında!

Sandığın arkasında mı? Köye gitmişti hani!

Mahallenin çocukları bir cümbüş varmış gibi evin önünde toplandı. Kapıya vurandan, yarasa gibi zile asılana, türlü çeşitli haylazlıklar yapandan, cama taş atana. Mahalle baskısı denen zulüm bu olsa gerek. Gürültü şamata kesilecek gibi değil. Çaresi yok çıktım evden.

Aralarında söz birliği etmişlercesine konuştular. Niye evden çıkmıyorsun dedi Fikret sırıtarak. Şey demeye kalmadan gömleğini geçen sene de giymiştin diye üsteledi Murat. Aa ayakkabılar da eski diyen kaportacı çırağı eğri bacak Şaban’dı.

2.

Kurban bayramlarını, kurban keseceğiz bahanesiyle eski püskü elbiselerle atlatabiliyordun, hatta ve hatta üstündekiler ne kadar eskiyse o kadar inandırıcı oluyordu ama ya Ramazan öyle mi? Yeni alınmış elbiselerin sokaklarda boy gösterdiği karnavalda, bırakın eskileri, bir sene önceki giysiler bile palyaço kıyafeti gibi kendini açığa vuruyordu. Ki o yıllarda sirklerin büyülü dünyasını tatmamış olan ben acemi bir palyaçonun kendini komik zanneden küstahlığıyla, o büyülü karnavalın sokaklarında gezinmenin utancını yaşıyordum.

Babamla aramızda geçen konuşmalar, kopya çekmekte pek de mahir olmasam bile, noktası-virgülüne, bir önceki seneyle aynıydı. Aynı konuşmaların tekrarı okuyucuyu yormanın ötesinde, abesle iştigal olur. Bu paragrafa ilave etmekte fayda gördüğüm yegâne husus, geçen seneki tecrübenin katkısıyla daha hazırlıklı olduğumdan başka bir şey değildi.

Sabahın alaca karanlığında huşu içinde namaza giderken, sokağın camiyi direk gören köşesinde, geride kalma manevrasıyla babamı atlatıp, önce mahallenin üstündeki tuğla ocaklarına vardım, ocak ile dağ arasındaki mesafe uzun olmasına rağmen yakalanırım korkusuyla dinlenmeyi göze alamadım. Dağın uzaktan sarı-kahverengi görünen eteğine ulaştığımda saat on sularıydı. Bir kayanın üstüne oturup yorgun argın mahallenin seyrine dalarken, yalana ne hacet, kıskançlığın baskın olduğu bir hissiyatla, yarı uykulu yarı uyanık düşledim, çocukluk hayallerimi çalan o dar sokakları: Şimdi çocuklar bayramlıklarını giymiş sokağa çıkmıştır. Ne alalım diye aralarında münazara yapıyorlardır, ne alsak acaba harçlıklarımızla. Fikret’in ısrarına dayanamayıp sinemaya gidecekler. Halka tatlı yiyecekler sinemanın köşesinden dönmeden. Filimden sonra ver elini lunapark. Atlıkarıncada dönecekler durmadan. Kamikazede mideleri bulanıp bağıracaklar. Belki de paraları bitecek kaçak binecekler ahşap trene. Kim bilir bazıları yakalanacak ve cop yiyecek aksak bekçiden. Okulun önünden geçerken alt mahallenin kızlarına laf atıp kaçacak, köşedeki bakkaldan alınan gazozla geğirecekler. Sadece bu kadar mı? Elbette ki değil. Çakıllı tarlada meşin topun arkasından koşacak, üleşmesine bilye oynayacaklar ardından, hiç mi hiç yorulmamışlar gibi.

Bütün bunları hayallerken dere tarafından göçerlerin toz bulutunu andıran sürüleri gözüktü. Oturduğum kayanın dibinden geçerlerken üstü başı yırtık göçer çocukları çoban köpekleriyle oynaşıyor, toza bulanmış çehreleri mütebessim bakışlarla bir ışıldıyor bir gölgeleniyordu. Sümüklü burunları, perişan üstleri, delik deşik ayakkabılarıyla fiziki görünüşlerine inat ne kadar mutluydular. Çıplak bacakları hazla dingin, yırtık gömleklerinden dışarı taşan gövdeleri gürbüz, toprak renkli yüzleri nurluydu. Saatlerce seyrettim sanki onları. Yahut gözlerim beynimi oyaladı geçen zaman aldırmaksızın. Bulanık bakışlarım berraklaştığında bana ellerindeki ekmekten uzattılar. Babaları da domates peynir ikram etti. Bayramlaştık.

Yoksulluğun tevekkülle varsıllığa dönüştüğü çehrelere bire bir şahitlik yapmış olmanın utancıyla başım öne eğik, evin yolunu tutum. Apartmana arka kapıdan girip, tıpkı bir hırsız gibi karınca sessizliğinde, adımladım merdivenleri. Kapıyı annem açtı. Neredesin diye soracaktı ki cümlesini tamamlayamadı, ağlayarak yorgun, toza toprağa bulanmış gövdeme sarıldı. Süresi tarafımca kestirilemeyen bu zaman diliminde, çok gururlusun cümlesi haricindeki ses kalabalıklığını, kulağım duymuş olsa bile, nedense zihnim algılamak istemedi. Salona geçtiğimizde babam her zamanki gibi kanepeye uzanmış, başını bana çevirmeye tenezzül etmeden, “oğlum yeni elbiselerin arka odada” dedi.

Ne dedin! Elbiseler mi?

Tatmadığı bir mutluluğu ıskalamak istemeyen bir çocuk telaşıyla koşa yuvarlana odaya girdiğimde, kahverengi pantolon, beyaz pırpırlı bir gömlek, siyah, cilası lambadan sızan ışıkla parıldayan iskarpin bir ayakkabı bedenime yapışacakmış gibi arzuluydular. Alelacele giyinerek kendimi sokağa attığımda, uzaklarda yaşayan ressamın biri, yine çok uzaklarda yaşayan bir şairin nazik isteği üzerine, karanlığın lamba ışığıyla harelenmiş tuvaline, mutluluğun resmini çiziyordu. Ve saadet kadim devirlerden kopup gelmiş bir hayalet gibi bedenimin kıvrımlarında geziniyor, oradan sinsice beynimin en ücra noktalarına sızarak, ruhumda çocuksu bir sevincin heykelini somutlaştırıyordu.

Bakkalın önünde bilye oynayan çocukların yanına vardığımda dünyalar benimdi…

Ahmet Cemal Çobandede