Siyaset

“Mahir Çayan’ın Unutturulan Ulusalcılığı” başlıklı yazımın altındaki yorumlarını gördükten sonra, insanbu.com adlı internet sitesinin sahibi Kaan Arslanoğlu’nu, bağımsız ve özgür basın-yayının var edilmesi yolundaki emeği ve özverisi adına içtenlikle kutluyor, kendisine teşekkür ediyorum. Meğer onunla benim solculuk anlayışımız benim sandığımdan daha keskin bir çelişki barındırıyormuş. Yorumlardaki açıklamasında Kaan, kendisinin solculuğunda ulusalcılık olmadığını, üstelik ulusalcılık karşıtı olduğunu söylüyor. Demek ki ulusalcılık karşıtı Kaan Arslanoğlu, sahibi olduğu insanbu.com sitesinde ulusalcı-solcu Hürriyet Yaşar’ın siyasal konularda yazmasına, bu çelişkiye karşın engel olmuyor.

İşte bu, benim bağımsız-özgür basın-yayın dediğim basın-yayıncılığın somut bir örneği. Onun sahibi olduğu sitede, aramızdaki bu çelişkiye karşın yazmamı sağlayabilmesinin öznel koşulları kendisinin dürüst, çıkarsız, gerçeği arayan, düşünce özgürlüğünden yana bir aydın olması ise, nesnel koşulları siyasal iktidarla, ekonomik çıkar gözetmeyi gerektiren işlerle, hattâ bir siyasal örgütlenmeyle bağlılık ilişkisinin bulunmayışı olsa gerektir. Bu sitenin varoluşunu ona reklam verenler belirleseydi ya da patronu piyasayla şu ya da bu biçimde çıkar ilişkileri içinde ya da bir siyasal oluşumun düşünce çerçevesinde olsaydı, ne ben bu sitede yazı yazabiliyor olurdum ne de biz bu tartışmayı burada yapabiliyor olurduk. Bu yüzden, böyle tartışmaların yapılabildiği yerler, düşüncenin özgürce gelişebilmesi bakımından çok gerekli ve değerli.

Düşün ve ekin dünyamız için böyle gerekli ve değerli bir yerde “boş laf”, “düz bakmak”, “müminsiniz”, “senin gibilerden milyarlarca var”, gibi sert, hırpalayıcı sözlerle tartışmayalım ki birbirimizin doğrularını görme olanağımızı yitirmeyelim. Zaten darılmadan, kopmadan tartışabilen kaç kişi var şu yazı-çizi dünyamızda?

Konumuza gelirsek…

O Yazıdan Mahir Çayan’ı Çıkarabilir miyiz?

Ben ne yapıyorum o yazıda? 12 Eylül öncesinde Marksçı solun ulusalcılıkla bir alıp veremediği olmadığını söylüyor, doğrulamak için de Mahir Çayan’ın ulusalcılığını kanıtlarıyla gösteriyorum..

Çayan’ın ulusalcılığını bilmesem ya da Kaan ve öteki sosyalist yorumcular H. Ünsal ve Ç. gibi ben de unutmuş olsam, yine de savunurdum ulusalcılığı. Ama benim o yazıdaki derdim, Marksçı solun ulusalcılıkla ilişkisinde 12 Eylül öncesiyle 12 Eylül sonrası arasındaki benzemezlikti. 40 kuşağının ve 68 kuşağının büyük bölümünde yok bu değişim, Altmışsekizliler’in adına öykünerek kendine “Yetmişsekizli” diyen kuşakta var.

Şunu anlarım: “Değil Mahir Çayan’ı, kimi tanık gösterirsen göster, Marksçılıkla ulusalcılığı bağdaştıramazsın. Tamam, gösterdiğin kanıtlar Çayan’ın yazılarından. Ama Çayan da yanılmış. Solculukla ulusalcılığı o bağdaştırmış diye biz de bağdaştırmak zorunda değiliz,” deseler, bu tartışma daha sağlıklı, daha verimli ilerleyebilir. Ama önemsediğinizi sandığım tanığımı ve kanıtlarımı görmezden gelip salt benimle, benim söylediklerimle tartışmak istiyorsunuz ulusalcılığı sevgili dostlar! Neden? Lütfen tanığıma ve kanıtlarıma da bir göz atın. Fakat, Çayan’da “biz ulusalcılıkla/milliyetçilikle yetinemeyiz, sosyalist devrimcileriz” gibi görüşler bulmanız yetmez. Onları ben de biliyorum. Mahir Çayan’da bulmanızı istediğim şey, sizdekine benzer bir ‘ulusalcılık/millicilik karşıtlığı’.

Ben söyleyeyim, yorulmayın, bulamazsınız. O kuşağın solcularının hepsi millici yani ulusalcıdır. ‘Yanılmışlar’ derseniz, bakın onu ayrıca tartışırız işte.

Bu yazıda ulusalcılığın doğruluğunu yanlışlığını bu yüzden tartışmayacağım. Ulusalcılığa karşı çıkan siz çok değerli ve olmazsa olmaz dostların, o yazımı tam okumasını istemekle yetineceğim. Ya “Mahir Çayan da bizim gibi ulusalcılık karşıtıdır, ulusalcılığı ‘benim ulusumdan olan patronu iyi sanmak’ olarak görür” deyin ya da gerçeği araştırıp sonucu gördükten sonra ulusalcılarla buluşun. Buluşun da bakın o zaman emperyalistlerin ve yerli işbirlikçilerinin uykuları nasıl kaçıyor, görün.

68’in Solcuları Ulusalcı Mustafa Kemal’le Kucaklaşırlar

Çayan’dan bir kanıt daha göstereceğim, söylemi daha doyurucu, daha belirgin. Yıl 1971. Mahkemedeki ortak savunmalarından:

“Halkımız 52 yıl sonra, tekrar 1919’ları yaşamaktadır. Ülkemiz, tekrar emperyalist boyunduruk altına girmiştir. Aradaki tek fark, 1919’larda, emperyalizm tankıyla, askeriyle, topuyla ülkeye girmişti. Açık bir işgal mevcuttu.

“1971’in Türkiye’sinde ise, emperyalizm; ikili antlaşmalarla, üsleri, tesisleri, teknisyenleri, tekel ve tröstleriyle ülkemize girmiş ve işgal etmiştir. Yani, gizli bir işgal hali mevcuttur. Her iki durumda da öz aynıdır. Nitelik bakımından hiçbir fark yoktur. Değişen sadece biçimdir; işgalin biçimi.”

Bağımsızlık ve kurtuluş yolunda önce evrimci, sonra devrimci seçeneklere değinip, kendi yollarının bunlardan hangisi olduğunu bakın nasıl anlatıyorlar:

“Bu ikinci yol, hayatı da dahil olmak üzere her şeyini ortaya koyarak, Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ün ‘Ya istiklal, ya ölüm!’ parolasını kendisine şiar edip, ‘Tam bağımsız Türkiye’ için, bitmemiş olan Anadolu ihtilali için savaşanların yoludur.” (İki Adalı, Turhan Feyizoğlu, Alfa Yay. 1. Bas. Mart 2012, sf. 99, 100 ve 104)

Üç şeye dikkat çekmek istiyorum.

Birincisi, Mahir Çayan’ların neye karşı oldukları. Burada anlattıkları yabancılaşmaya karşıdırlar. Saptadıkları gerçekliğin tersini istemek ve başarmak yolunda ölümü göze almışlardır. Nedir değindikleri yabancılığın tersi? Ulusal olan, milli olan değil mi? Başka bir anlam olasılığı var mı?

İkincisi, ‘işgal’ sözcüğü. Mahir’lerin ortak savunması ‘işgal’ diyor bu yabancılaşmaya dostlar, işgal!.. 12 Eylül’ün yirmi yıllık ekimlerin ardından devşirdiği hasattan sonra biz neredeyiz şimdi? Ulusalcılık karşıtlığındayız. (Özelleştirmeleri, yabancılaştırmaları ve Ergenekon kumpaslarını böyle başardılar. Anımsamazsak, daha çok şeyler başaracaklar.)

Üçüncüsü… Eylem anlayışları, zamanlamaları, örgütlenme anlayışları v.b. daha birçok yanları eleştirilebilecek olan bu serdengeçti devrimcilerin… –Bu noktada, 12 Eylül sonrası da demeyeceğim– 1975 sonrası solcularının çoğunun Mustafa Kemal’le yaşayamadıkları kucaklaşmayı, olanca devrimcilikleri ve sevgileriyle yaşayışları.

Bellek dostlar. Lütfen, bellek… Hani, ‘bilgileri kurtarmak’ diyorlar ya bilgisayarcılıkta. Lütfen, anımsama çabası…

Anımsayamayınca, bize yutturulan söylem şu: “Ulusalcılık, benim ulusumdan olan patronu iyi sanmaktır. Ulusal çıkar bir masaldır, palavradır.” Sol işte böyle, ulusalcılıktan koparılıp sonra da karşısına geçilerek, emperyalist sömürü ve saldırı altındaki ülkemizde işe yaramaz duruma getirildi.

1965 Yılında Başka Bir Solcu ve Milliyetçi Tanık

Bu yazıda sizler için çok önemli, çok saygın, çok özel bir tanığım da var solcunun ulusalcılığını savunan. Marksçı, edebiyatçı, hapis yatmış, bedel ödemiş bir solcu. Ulusalcılık sözcüğünün henüz bulunmadığı dönemdeki bir yazısından:

“Ne Moskova, ne Washington!” diyor sosyalistler, diyebiliyorlar mı bunu bugüne kadar milliyetçiliği tekellerinde tutmaya çalışan sahteciler? Ancak kendi özkaynaklarımızla ve milletimizin yaratıcı gücüyle kalkınacağız diyor sosyalistler; sahte milliyetçiler diyebiliyorlar mı bunu?

(…)

Gerçek şudur: Sömürülen ülkelerde milliyetçilik yeni bir öz kazanmıştır. Bu yeni öz, Atatürkün deyimiyle ‘tam istiklalcilik’tir. Tam istiklalciliğin, Türkiye gibi azgelişmiş ve bağımlı bir ülkede alacağı şekil, elbette antiemperyalizm olacaktır.

Niçin antiemperyalizm?

Çünkü emperyalizm, yurdumuzun zenginlik kaynaklarını sömürmekte, madenler gibi tabii zenginlik kaynaklarımıza göz dikmekte, kâr transferiyle milli sermaye birikimine engel olmaktadır.

(…)

Bütün Türk milliyetçilerine düşen tarihi görev (O zaman Türklük yerine ‘Türkiyelilik’ gibi şaşırtmacalar da yok gördüğünüz gibi dostlar. Mahir’lerin, Deniz’lerin yazdığı derginin adı da Türk Solu. H.Y) Türkiye’nin tam istiklalini gerçekleştirmek için, emperyalizme karşı birleşmektir. 1965 yılında Türk milliyetçisi, emperyalizme karşı savaşan kişidir. (…)

Bu meselede, en samimi milliyetçiler oldukları, günden güne daha iyi anlaşılan sosyalistlere büyük görevler düşmektedir.” (“1965 Yılında Türk Milliyetçisi Kimdir?” Yön, Sayı: 100, 26 Şubat 1965)

Yabancı değil dostlar, hiç değil. Fethi Naci. Yön’deki yazısından bu alıntılar için yararlandığım kitap, çıkış serüvenini Kaan’ın iyi bildiği Yazının Güldikeni / Fehi Naci’ye Armağan adlı kitap. (Hazırlayan: Hürriyet Yaşar, İthaki Yayınları, Temmuz 2010, sf. 239, 240.)

12 Eylül Öncesinin Solcusunda Ulusalcılık Karşıtlığı Bulabilir misiniz?

Ulusalcılık karşıtı ya da ulusalcı olmadan solcu olunabileceğini düşünen dostlar, bana Mahir Çayan’da, Nâzım Hikmet’te, Sabahattin Ali’de, Asım Bezirci’de, Deniz Gezmiş’te, Can Yücel’de, Orhan Kemal’de, Melih Cevdet Anday’da, Aziz Nesin’de, Rıfat Ilgaz’da (örnekleri özellikle Marksçı olduğu bilinen değerlerimizden veriyorum) ulusalcılık karşıtlığı bulun, hattâ vazgeçtim karşıtlıktan, solcu olmak için ulusalcı olmak gerekmediğine ilişkin bir görüş bulun… Bulamazsanız, emperyalizme karşı birlikte savaşmak için yanıp tutuştuğum siz solcu dostlarımdan tek isteğim şu:

Refleks verir gibi tümceler sıralamadan önce, ulusalcılık ve sol konusunda o yazıda yazdıklarımı, tanığımı ve kanıtlarımı bir kez daha düşünün. (Bu yazıyla, bir tanık daha gösterdim.) Ülkemize kurulan tuzaklardan kurtulmak için bir şeyler yapmak istiyorsanız bir kez daha düşünmek zorundasınız zaten. Bir ulusun, solcuları olmadan emperyalizme karşı koyması düşünülebilir mi? Solcular, ulusalcılara burun kıvırarak KİT’lerini, doğal kaynaklarını, dillerini, ekinlerini emperyalizmden koruyabilecek gücü bulabilirler mi? Hem, ulusalcılığı gereksiz bulduktan sonra niye korusunlar ki? Anlamı kalmıyor.

Sözün özü, emperyalizme karşı koyma çabasında ulusalcı ile solcunun ayrı düşmüşlüğü, emperyalistlere en gerekli ayrılık. Böylece solculuk, engel olmaktan çıkıyor onlar için. 12 Eylül’den sonra başardıkları budur. Ulusun çökertilmesi bu sayede yürüyor. Evet, yürüyor çökertme. Henüz buluşmuş değiliz çünkü.

Lütfen dönüp bakalım 12 Eylül’den önceki yayınlarımıza, bakalım da bulabiliyor muyuz ulusalcılık karşıtı söylemler, bir görelim derim. Mutlaka bakalım, çünkü değer buna dostlar, çünkü yapay bizim ayrılığımız. Şaşırtmaca ve gözbağcılık kurbanıyız bu ayrılıkta

Evet, her ulusalcı solcu değildir. Bu da yanılgıyı kolaylaştırıyor olabilir. Ama emperyalizme karşı ulusalcı olmakla solculuk çelişmez. Tam tersine, emperyalist sömürüye karşı ulusalcı olmadan solcu olunmaz, olunduğu sanılırsa bu, emperyalizme zararsız bir solculuktur. Çünkü millici/ulusalcı olmadan emperyalizmin yayılmasına ve yabancılaştırmasına karşı durulamaz.

Hürriyet Yaşar