Siyaset

Çocukları yırt, mektuplar sende kalsın! Güzel günler bitti, bir zamanlar seviştiğimiz, uğruna çok şeyler verdiğimiz müttefiklerimizden Almanya’nın, pılısını pırtısını toplayıp İncirlik Üssü’nden askeri güçlerini çekmeye başladığı tam da bu gün, Alman Dış İşleri Dairesi’nin 3 belgesini paylaşacağım siz dostlarla. Belgeleri, “yaşasaydı çok iyi olacaktı, tam da bu günleri görmeliydi, görüşlerini almalıydık” dediğim kişilerden biri olan Aytunç Altındal’ın (diğeri Erhan Göksel’dir) kurduğu HAVASS Yayınları’ndan olan “S.S.C.B. Dış İşleri Bakanlığı Arşiv Bölümü, Alman Dış İşleri Dairesi Belgeleri, Türkiye’deki Alman Politikası (1941-1943)” başlıklı kitaptan alıntıladım. 1977 basımı kitapta çevirileri Levent Konyar yapmış. Belgeler Alman Büyükelçiliği ve Alman Dışişleri’nin kendi aralarında ve Türk yetkililerle olan diplomatik iç yazışmaları ve dönem, tarihlerden anlaşılabileceği gibi Nazi Almanyası dönemi. İçinde sadakat var, ajanlık var, ortak dava var, dağıtılan paralar var, var da var…

Ayrıca, Aytunç Altındal ile yapılan bir söyleşi de burada http://webcache.googleusercontent.com/search?q=cache:Ce-uacHN_OkJ:www.yenisafak.com/yenisafakpazar/bildiklerim-benimle-toprak-olacak-346808+&cd=1&hl=tr&ct=clnk&gl=tr

NO. 13

HENTIG’DEN ERKİLET’E

Bakan von Hentig

Berlin, 17 Kasım 1941

Sevgili ve Çok Saygıdeğer General,

Elime geçen 10 Kasım tarihli mektubunuz için teşekkür ederim. Üzerinde birlikte çalıştığımız mesele mektubunuz varmazdan önce de düşündüğüm ve sizin de onayladığınız anlayışla tarafımdan âcilen ele alınmıştır. Son ayrıntılı kararlara ilişkin olarak ben de istihbarat beklemekteyim. Aralarında yarı-resmî Türklerin bulunduğu taraflar, tasarladığımız konuşmaları yeniden başlatmak ya da sürdürmek amacıyla şu anda Türkiye’ye gitmekten vazgeçmemi sağladılar. Ben de konuya ilişkin bir karar verebilecek durumda değilim. Niyetlerimin Türk-Alman işbirliğini münhasıran ilerleteceğine tam olarak kani olsaydım en küçük bir tereddüt duymaksızın giderdim. Ancak, bu tarafsız (unbiased) çevrelerde (parties) benim «beşinci kol» olarak tanınmama bir neden teşkil edebilecekse, doğal olarak çekilmeyi tercih ederim. Bu arada, sözünü ettiğiniz baylar, Almanya’ya giriş vizelerini çoktan almışlardır. Fakat hastalığım nedeniyle ancak bu gün ele alabildiğim karşılıklı telgrafların tarihlerinden, amaçlarına ulaşmak, yani sizi burada karşılamak için çok geç kaldıkları sonucunu çıkarıyorum.

Verdiğiniz dostça mülâkatları büyük bir ilgiyle izledim. Şimdi bize ve dünyaya vaad edilen makaleleri okuyabilmek için her zaman geciken gazeteleri beklemekteyiz.

Size ve Ekselânsları Ali Fuad Paşa’ya en içten selâmlarımı iletirim.

Her zaman sadakatla,

VON HENTİG

Ekselânsları, General Hüsnü Emir Erkilet

İstanbul

[Hentig: Elçi rütbesindeAlman Diplomatı, Dışişleri Ofisi’nde görevli. Erkilet, Hüseyin Hüsnü Emir: Emekli Türk Generali; Pan-Türkik hareketin önderlerinden biri. Erden, Ali Fuad: 1937’de Türk Harp Akademisi’nin başkanı; Milletvekili; sonra 1944 Şubat’ına kadar Üçüncü Ordu Birlikleri’ne kumanda etti; bundan sonra Askerî Yargıtay Mahkemesine Başkan oldu.]

●●●

NO. 13

ERKİLET’TEN HENTIG’E *

General H. E. Erkilet

İstanbul, 27 Kasım 1941

Sevgili ve Çok Saygıdeğer Bakan,

Bay Veli Menger kanalıyla bana gönderdiğiniz 17 Kasım tarihli dostça satırlarınız ve ortak davamızdan yana çok değerli çabalarınız için size pek çok teşekkür ederim.

Bizim de çok arzuladığımız İstanbul ziyaretinizin ertelendiğini duymaktan çok üzgünüm. Ancak mektubunuzda verilen nedenler benim için açık olmadığı gibi, sağlam dayanaklardan da yoksundur. Siz, bizler için asla beşinci kol değil, bir dost, hem de değerli bir dostsunuz. Yine de sizi şu anda Türkiye’ye gelmekten caydıran bu yarı-resmî Türk çevrelerinin kimler olduğunu anlayamadım. Yanıldıklarına ve sizi de yanılttıklarına inanıyorum. Yine, bu konuda doğru öğüt verecek tek kişinin Ekselânsları Elçi von Papen olduğuna inanıyorum. General Rohde kanalıyla kendisine sizin ziyaret niyetinizi bildirdim. Kendisi, Ankara’dadır ve 5 Aralık’tan önce İstanbul’da olmayacaktır. Geldiğinde tabiî kendisiyle konuşacak ve size yeniden yazacağım.

Hastalığınızı duymaktan üzüldüm. Umarım, şimdi düzelmişsinizdir.

Yakında vize alan iki bay, Mustecep Fazıl ve Edige Kemal ** sizi görmeye gelecekler. Kendileri, Kırım’da Almanlara yardım etmektedirler ve aynı zamanda Kırım Türklerine yardımcı olmakla görevlendirilmişlerdir. Prof. İdris’e bu konuda yazdım ve kendisine yazdığım her şeyi size tercüme etmesini rica ettim. Müstecip bir avukat ve yazardır, eskiden savcıydı. Edige de iyi öğrenim görmüş genç bir insandır. Her ikisi de Kırım’dadır ve güvenilir kişilerdir. Sizden her ikisinin de Kırım’a gönderilmelerini ve orada Türk-Alman ortak çıkarları için kullanılmalarını rica ediyorum. Kendileri Almanca bilmezler ama Rusça konuşurlar ve yakında Almanca öğreneceklerdir.

İçten selâmlarımla,

Daima sizin,

H. E. ERKİLET

* Bu mektup Erkilet’in el yazısıyla ve Almanca yazılmıştır.

** Orijinalinde: Krimal.

[Veli Menger: Erkilet’in Almanlarla temasını sağlayan güvenilir ajanı. Papen Franz von: Önde gelen Alman Savaş suçlularından; 30 Mayıs 1932-30 Ocak 1933 arası İmparatorluk Şansölyesi; 1934-38’de Avusturya Nazi özel Büyükelçisi; 1939-44’de Türkiye Büyükelçisi. Rohde, H.: Tuğgeneral; Almanya’nın Türkiye’deki askeri ataşesi. Fazıl, Müstecep: Avukat; Pan-Türkik hareketin üyesi; Almanlara Kırım Tatarları ile bağlar kurmaları için yardım etmek üzere Türkiye’den Kırım’a gönderilmişti. Edige, Kemal: Avukat; Pan-Türkik hareketin üyesi; Almanlara Kırım Tatarları ile bağlar kurmaları için yardım etmek üzere Türkiye’den Kırım’a gönderilmişti.]

●●●

NO. 34

RIBBENTROP’DAN PAPEN’E

TELGRAF

Özel tren, 5 Aralık 1942, saat: 2.30

Alındı: 5 Aralık 1942, saat: 3.30

No. 1526

Gizli

Alman Büyükelçiliği,

Ankara

Büyükelçi’ye özel,

20 Kasım tarihli ve A 6154 numaralı raporunuza cevaben Türkiye’deki dostlarımızı içinde bulundukları güç durumdan kurtarmak üzere size beş milyon altın Alman markı iletilmesini emrettim. Bu parayı cömertçe kullanmanızı ve bana raporla durumu bildirmenizi rica ederim.

RIBBENTROP

Ankara’daki Alman Büyükelçiliği’ne iletilmiştir, No. 1700. Berlin, 5 Aralık 1942.

[Ribbentrop, Joachim von: Önde gelen Alman Savaş suçlularından; 1936-38 arasında İngiltere Büyükelçişi; 1938 Şubat’ından Hitler Almanya’sının düşüşüne kadar İmparatorluk Dışişleri Bakanı; 1946’da Uluslar arası Askeri Mahkeme tarafından idam cezası verildi.]

●●●

Not: Köşeli parantez içindeki bilgiler, kitabın İsim Endeksi’nden alınmıştır.