1960’lara dek ‘depresyon’ adı altında toplanacak bir hastalık grubu bulunmamaktaydı. O tarihe kadar depresif belirtiler gösteren hastalar için tercih edilen tanı ismi, ‘melankoli’ ve ‘manik depresif’ hastalıktı. Hatta 1950’lerde kullanımına başlanan ve bugün ilk antidepresan ilaç olarak kabul edilen ‘imipramin’ için, o tarihlerde hiç kimse antidepresan ilaç adını kullanmıyordu.
Depresyon ve antidepresan isimlerinin bulunmadığı 1960 öncesi dönemde, melankoli ve manik depresif adlı tanı isimleri, bugün depresyon olarak teşhis ettiğimiz hasta grubunun gösterdiği belirtilerden çok daha ağır, psikozun da eşlik ettiği tablolar için kullanılmaktaydı. O günlerde bu ciddi tabloların dışında sıkıntı ve çökkünlük belirtileri gösteren kişilerin, ilaç tedavisi yapılmadan da iyileşebilecekleri düşünülüyordu ve başka yöntemlerle bu insanlar sıkıntılarından kurtulabiliyorlardı.
1960'lardan sonra dünya, hızla gelişen bir ilaç endüstrisi ile tanıştı. Bu yeni endüstri alanında faaliyet gösteren firmalar antidepresan adı altında yeni ilaçları piyasaya sürdükçe depresyon adı verilen yeni hastalığın teşhis edilme sıklığı ve toplumda görülme sıklığı artış gösterdi. Bunların sonucunda depresyon olarak yeniden tanımlanan tablolarda çok etkili bir tedavi edici etken olduğu ileri sürülen çok sayıda antidepresan ilacın piyasaya sürüldüğüne şahit olduk.
Antidepresanlar ve depresyonla ilgili birbirini teşvik eden filmi son 20 yılda, psikostimülan ilaçlar ile dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğı teşhisi için yeniden seyrediyoruz. Şiddetli bağımlılık yapma potansiyelleri olduğu için kırmızı reçeteye yazılma zorunluluğu bulunan psikostimülan ilaçların son 4 yılda satışları ikiye katlanmış durumda.
Antidepresan Tuzağı adlı kitap, bu konulara ışık tutmak amacıyla yazıldı.
Mutluhan İzmir
Editör Notu: Arkadaşımız Mutluhan İzmir'in "Antidepresan Tuzağı" adlı kitabı yeni çıktı (Hayy Kitap). Kendisinden kitabı tanıtıcı kısa bir yazı istedik. Yukarıdaki yazı en kısa biçimde yapıtın özünü yansıtmaktadır. Arkadaşımızı kutlar, çabasının başarılı olmasını dileriz. Kaan Arslanoğlu