Siyaset

1 Mayıs kutlamasına gitmeyeceğim! Gözlemci olarak da gitmeyeceğim, nostalji yaşamak için de. Masallara karnım doydu, ruhlara inanmak noktasında metafiziğe meyledecek yaşı geçtiğimi düşünüyorum. Gitmek isteyenlere, sözüm ona ‘güç göstermek’ isteyenlere diyeceğim yoktur. Bir Amerikan filmi izleyip de “günlerini göster ona dostum” repliğini duyunca klişelerden tüyleri diken diken olanların, “haydi gösterelim gücümüzü” yalanlarına inanmıyorum artık. Bir romantik iradi kayba daha tahammül göstermeyeceğim. Sizin olsun Gezi ruhu ve Bakırköy! Sizin olsun sendikalar ve ağaları!

Uçuk kaçık bir başlık mı attım, niçin öyle bakıyorsunuz? Yakında bu başlıklardan bolca çarpacak gözünüze, şimdiden alışın. Bu başlıklar ikiye ayrılacak tabii, ‘1 Mayıstan önce’ ve ‘1 Mayıstan sonra’ diye. Önce olanlar “Gezi ruhuyla buluşalım” şeklinde başlatacak bildirileri, sonra olanlar “Gezi ruhu Bakırköy’de buluştu” diyecek haberlerde. 
İşin ilginci, Gezi ruhu sahiden de Bakırköy’de olacak, laf cambazlığı yok! Sendikalar ve siyasi partiler karar aldı, bu sene 1 Mayıs Bakırköy’de kutlanacak. Öyleyse ironisiz Gezi ruhunu açıklayayım ama ondan evvel Gezi neydi? Parti programı(nı) yeni açmışlar olabilir! Onlar için küçük bir hatırlatma yapalım. Gezi, tanık olanlarına anlatılacak bir hikâye veren ağaçtı fakat meyve veren ağacı taşlamadılar, hasat toplanmadı. Gezi bir şey’di. Bir... Bir... Adı dilimin ucunda... Hah! Gezi tam da amorf bir şeydi! Amorfluğu tabanından alıyordu, kaypak bir sınıfın sınıfımsı öfkesi, özgürlüklere müdahale minvalinde başlayıp vatan elden gidiyor’a kadar yükseldi. Orada durdu, bir soluklandı. Sonrası malum, o zamanların hızlı tutsağı Doğu Perinçek, Gezi’nin eylemsel birliğini parçalamak için direktifler yağdırdı, örgütünü içeriden çok güzel yönetti; sağ olsun var olsun, yeni partisine hizmeti bol olsun! 
Peki, Gezi ruhu neydi? Gezi ruhu, park ile meydanın ayrıldığı yerdi, sevgi ve emek değildi. Sevgi ve emek vardı ancak buluşamadı. Park ziyaret edildi, meydanlarda bildiri dağıtıldı; önlükler giyildi, bayraklar asıldı.
Bir şeyi fark ettim, Gezi hakkında görüş bildiren çok cümle sarf etmişim çeşitli yazılar içinde, fakat siyasal altyapısına pek fazla değinmemişim. İsabet olmuş! Zira Gezi’de dişe dokunur bir siyasal altyapı yoktu. Bir yanılsamanın kurbanı veya ortağı olma durumu vardı esas anlamda. Nedir? O zamanlar 31 Mayıs akşamını anlatırken iştahla şu cümleyi kurardım: “Adamın bir elinde tablet, bir elinde taş vardı” deyip deyip coşuyor ve ekliyordum “Bir yandan twit atıyor, bir yandan taş.” 
Sırayla, her şey sırayla! İtiraf ediyorum, bu benim büyük yanılgımdır! Taş atanlarla twit atanlar sapla saman oldukları, kör göze parmak oldukları halde, o ilk günlerde ısrarla, bilinçli veya bilinçsiz karıştırıldılar. İşte zengin ve çok yönlü isyanımız böyle efsaneleştirildi. Gezi buradan nereye kaydı? Twit atanlar çoğunluktaydı, onların sözü hâkim kılındı. 
“Haklıyken haksız duruma düşmeyelim, parkın dışına çıkmayalım, barikatları kaldıralım, baklava börek yiyelim, yedirelim. İnsanlara cazip gelsin direnişimiz!” 
Direnişin cazip geleni makbul değildir, bunu kimse anlamak istemedi?

Neden cazip değildir ya da Gezi hareketi tanımlaması niçin sorunlu? 
  
Bir hareket sonuca yürür; evrilir, kesilir   fakat bu sonuçlar için mutlaka irade gerekir. Romantik irade kaybı yaşadık o günlerde. Üçüncü yıl dönüme yaklaşırken bugünden geriye dönüp bakıyorum, romantizm gözümüzü kör etmiş, romantik iradi kayıplarımız tüm kazanımlarımızın önüne geçmiş; öyle ki meydana saldırıldığında kimse gıkını çıkarmadı, akşam parka gidenler vahşice dağıtıldı, bir otobüsün tepesinde gaz içinde kalan kadının ağlayışlarını, haykırışlarını hatırlarsınız. Hepimiz şaşkındık, ne yapacağımızı bilemiyorduk, romantizmden başka kaybedecek bir şeyimiz yoktu! Üç beş çadır yakılmış, insanlar can vermiş ve park kurtulmuştu!

Ayrım tam burada baş göstermiştir. Gezi tüm ülkeye yayıldığında, basınç kabın sınırlarını zorladığında sol hareketler demek yerine sol duraklar demeyi tercih edeceğim, çoğunluğu reformizmi ve pasifizmi bayrak edinmiş kurum ve kuruluşlar geri çekildi. Nihayetinde 15 gün sonra Taksim tümden dağıtıldı.

Çekişme ile çekilme arasında hüsranı aramak

Arada kalındı, çekişme sürüyor ve derinleşiyordu, işçi sınıfı dâhil olmamıştı kavgaya, kent yoksulları ucundan kıyısından ancak kıpırdamaya başlamıştı. Gazi Taksim’e yürüyor’da somutlanabilecek bir durum yavaş yavaş belirginleşiyordu. Her zamanki gibi kadrolar yetersiz kaldı. Halk öncü bulamadı, dahası halk ayaklanmaya katılamadı; dolayısıyla Gezi’nin ruhu ve romantizmi ön plana çıktı. Bunun en billur formunu forumlarda gözlemleyebiliriz. Taksim’de Atina demokrasi’sine dönüş denemeleri ve hezimetler mahallelere taşındı, adına da kent dayanışmaları denildi; süslendi püslendi, sonuç yine hüsran!

Hüsran Gezi geri çekildiğinde yaşanmadı, yahut forumlarda. Hüsran ilkin ‘bas geç’ politikasıyla zehirlenen yerel seçimlerde, ardından ‘barajları aş da gel’ popülizminde yaşandı, barajlarda boğulduk! Suruç’larda, Ankara’larda yok olduk! Şimdi kimse kafasını dışarı çıkaramıyor ya, işte hüsranın artık son evresini yaşıyoruz. En son ve en gerçekçi evredeyiz.

Pastadaki çilek Bakırköy’de: Gezi ruhu 1 Mayıs’ta

Yemeği yediğimize, zokayı yuttuğumuza göre sıra pastaya, pastadaki çileğe geldi. Efendim yalan çoktur reformizmde! Gezi ruhu’nu Bakırköy’e taşımak çocuk oyuncağıdır; artı elli turuncu veya kırmızı renkli bayrak dalgalandır Cumartesi Pazarı’nda, işlem tamam! 
Peki ya sınıfa ne olacak? Ertesi gün sınıf, bayrağını bırakıp işine dönecek, canlı bombalarla ölüm korkusu hissedecek; işine giderken ve eve dönerken dua edecek! İşçilerimizin işi insafa ve duaya kalmış, düzen cephesinden bakarsak işler tıkırında!
Mesele sınıf bayraksız bir 1 Mayıs’ın kutlanması değil midir? İki işçinin eline bayrak tutuşturmak hangi yaraya merhem olur? 
Neyse, yazıyı lastik gibi uzatmak niyetinde değilim. Derdimi bir örnekle kısaca anlatıp toparlayayım. “Yıkılsın bu köhne düzen biz başka âlem isteriz” diyenler varsa elleri bir göreyim -yumruk sıkmasanız da olur, genç adamlar ve kadınlardır, Cumartesi Pazarı’nda lazım olur- sözüm onlara. Bir otobüste veya trende yolculuk ediyorsunuz. Yer bulup oturmuşsunuz, köhne düzen ayakta, tepenizde dikiliyor; kalkmanızı bekliyor. Başınızı öne eğiyorsunuz, kitap okuyor (forum düzenliyor) numarası yapıyorsunuz; hatta gözlerinizi bile yumuyorsunuz. Düzen tepenizde. Birazdan ‘cık cık’ sesleri duyacaksınız. “Bu köhne düzene hiç saygıları kalmamış” diyecekler. Sizse başınızı eğdikçe eğiyorsunuz, duymazdan geliyorsunuz. Seçenek nedir? Kurtuluş nerededir? Göz göze gelmek köhne bellediğiniz düzenle ve hürmette bile isteye kusur etmek! Yoksa, sittin sene, burası sizi kaldırmak isteyenlerin, hizaya sokmak isteyenlerin, ‘sağ baştan say’ diyenlerin ülkesi olur; yahut sizi öldürmek isteyenlerin ülkesi, yahut caretta caretta’ların başını taşla ezerek öldürenlerin ülkesi. 
Son bir not düşmek isterim. 1 Mayıs kutlamasına gitmeyeceğim! Gözlemci olarak da gitmeyeceğim, nostalji yaşamak için de. Masallara karnım doydu, ruhlara inanmak noktasında metafiziğe meyledecek yaşı geçtiğimi düşünüyorum. Gitmek isteyenlere, sözüm ona ‘güç göstermek’ isteyenlere diyeceğim yoktur. Bir Amerikan filmi izleyip de “günlerini göster ona dostum” repliğini duyunca klişelerden tüyleri diken diken olanların, “haydi gösterelim gücümüzü” yalanlarına inanmıyorum artık. Bir romantik iradi kayba daha tahammül göstermeyeceğim. Sizin olsun Gezi ruhu ve Bakırköy! Sizin olsun sendikalar ve ağaları! Ben evimin salonunda kutlayacağım 1 Mayıs’ı, salon toplantısıyla geçiştireceğim anlayacağınız!

Haydar Ali Albayrak